Phương Pháp Dịch Thuật Tiếng Anh

Yêu Tiếng Anh - Mạn phép mượn tạm bài dịch của một bạn trong diễn đàn tienganh.com.vn để phân tích, bài dịch của bạn (màu đỏ), bài dịch tôi (màu xanh) nhằm giúp các bạn có cái nhìn khái quát hơn về công tác dịch thuật. Các bạn cũng có thể tìm hiểu phương pháo dịch thuật Việt - Anh tại đây. Thân!       Mỗi độ xuân về có những thanh niên thiếu nữ mơ tìm được người yêu trong mộng, thế nhưng giấc mơ đẹp tan theo mây khói.

Có những doanh nhân hi vọng một tương lai sáng lạn theo những nguồn lợi nhuận kếch sù, nhưng nền kinh tế thế giới bất ngờ suy sụp, bao nhiêu ước mơ gảy đỗ. Giữa hi vọng và mơ mộng là hai thế giới khác xa mà nhiều người dường như không ai biết mơ mộng là hảo huyền, hi vọng là nhìn vào thực tế và tin tưởng một ngày nào đó sẽ trở thành sự thật. Mơ mộng là những ảo tưởng không có thật và sẽ không bao giờ trở thành sự thật. Hi vọng là vâng theo lời Chúa để biến những điều không có trở thành có thật. “Đức tin, hi vọng và tình yêu thương” là ba điều quan trọng mà lời Chúa trong thư thứ nhất Cô-rinh-tô 13:13 nói đến.

        Every spring comes, the young people dream to find the lovers of dream, but beautiful dreams disappear in smoke. Some businessmen who hope a bright future, bringing enormous profits. But the world economy has suddenly fallen down, so many dreams broke. Between hope and dream is very different. Seemly there’re a lot of people who don’t know dream is visionary, hope is look forward to the reality and believe oneday it will come true. Dream is untrue visions and will never come true. Hope is to obey the god in order to turn untrue ones into true. “Belief, hope and love” are 3 important things but The god said in the first letter.

       When Spring comes, adolescents hope to have the dream of their sweethearts, but it somehow vanishes unexpectedly.  Occasionally, businessmen think of a positive future which might bring them a great amount of money, but the world is headed for an economic downturn which leads their projects to be stuck. Absolutely, there is a big difference between having hope and having dream which is clearly stated that dreams are impracticable; and hopes which are based on reality will come true one day. Once again, dreams are merely under an illusion and never turn into reality. Hopes are what we follow God's Word in order to turn something untrue into reality. "Faith, Hope, and Love" are three significant things said by the Lord in his first message (Co 13:13).

Bình luận:

- Khi dịch từ Việt sang Anh chúng ta cần chú ý đến ngữ cảnh (context), cấu trúc câu (structure), và hơn hết là bối cảnh xảy ra sự việc (Tense) để chúng ta có một cái nhìn tổng quát, từ đó dùng ngôn ngữ Tiếng Anh linh hoạt và uyển chuyển hơn, chứ không đơn thuần cứng nhắc theo kiểu ráp từng từ sẽ làm cho bài dịch cứng và khó hiểu.

Ví dụ:
+ so many dreams broke: Người đọc thoạt nhiên nhìn vào sẽ hiểu ý bạn đang dùng thì "simple past", nhưng không may thay, đây là bài viết chỉ nói lên tính chất sự việc, nghĩa là hoàn toàn đúng, thế thì không có lý do gì dùng thì quá khứ ở đây cả. Vậy cái "tense" của bạn đã sai. Tiêp theo, giả sử bạn dùng "tense" đúng, thế thì xét về "structure" là bạn hoàn toàn sai. Vì sao? vì dreams hoàn toàn vô tri, vô giác, vô hình, bản thân nó không tự broke được mà phải có sự tác động từ một đối tượng thứ hai (ám chỉ con người), và như vậy câu này phải là câu bị động mới chính xác "so many dreams are/were broken". Tóm lại trong cả hai trường hợp bạn đều sai.
-Nên nhớ rằng một từ vựng Tiếng Anh có rất nhiều nghĩa Tiếng Việt, do vậy việc bạn chọn cho đúng từ đặt vào đúng ngữ cảnh của bài viết là cực kỳ quan trọng.
Ví dụ: Ở bài dịch trên, bạn dùng chữ:
+ "Enermous profits" thay cho "lợi nhuận kết sù", điều này hoàn toàn không sai, nhưng ngữ cảnh ở đây không phải là bài viết thuần về kinh doanh  hay kinh tế, chính vì thế làm cho bài dịch cứng. Do vậy tôi thay "enermous profits" = "a great amount of money" nghe có vẻ nhẹ nhàng và thấm hơn.
+ "Bright future": từ này có vẻ quá "vague", nhất là trong kinh tế, nên thay bằng "a positive future" thì nó clear hơn.
- Khi viết hay dịch, bạn chú ý thêm trạng từ vào bài viết của mình sẽ làm cho bài viết của bạn trôi chảy (smooth) và mạch lạc (coherent), chứ đừng dịch theo kiểu có sao dịch vậy sẽ làm người đọc vắt óc suy nghĩ ý bạn muốn nói.
- Đa dạng hóa các từ cũng như cấu trúc câu để cho bài viết của mình thêm hấp dẫn (synonyms), sinh động và do đó dễ dàng lôi cuốn người đọc. Để làm việc này nhanh hơn mà không tốn nhiều thời gian, Microsoft Word đã hỗ trợ chức năng tìm Synonyms. Bạn chỉ cần rê chuột tới từ cần tìm, click phải chuột vào từ đó, click vào synonyms, lập tức hàng loạt từ synonym hiện ra cho bạn chọn lựa.
Ví dụ:
+ God = Lord, nếu trong bài bạn dùng nhiều Lord quá hay nhiều God quá làm cho bài văn của mình nhàm chán, thay vào đó bạn nên uyển chuyển cách dùng từ của mình.
- Tuyệt đối tránh dùng phần mềm dịch Google, nó hoàn toàn có hại (harmful) cho bạn vì nó chỉ là cái máy được cài sẵn chương trình và hoàn toàn không có tư duy cũng như logic, điều này sẽ mang đến những câu phức hoàn toàn vô nghĩa. Để minh chứng, các bạn hãy thử sử dụng Google Translator phía trên góc phải blog này để dịch nội dung blog, các bạn sẽ thấy nó khó hiểu đến mức nào.
Ví dụ:  
+ hope is look forward to the reality and believe oneday it will come true: hoàn toàn vô nghĩa
+ but beautiful dreams disappear in smoke: hoàn toàn vô nghĩa.
* Nhân tiện đây cũng muốn kể với các bạn một câu chuyện về dịch thuật dùng Google. Cách đây 5-6 năm về trước, tôi có nhận một hợp đồng kinh tế để dịch từ Tiếng Anh sang Tiếng Việt. Hợp đồng này xuất phát từ một Tập đoàn Hàn Quốc muốn qua Việt Nam xây dựng 2 trung tâm phức hợp cao cấp nhất Đông Nam Á. Địa điểm mà họ chọn theo đánh giá của người dân TPHCM gọi là Tam Giác Vàng ngay công viên 23/9 (điều mà người dân phản đối dữ dội bởi đó là nơi vui chơi giải trí của con em họ mỗi cuối tuần), và khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng cao cấp ở Thanh Đa - Bình Quới (TPHCM) trị giá cả tỷ $ nhưng cuối cùng bị TW từ chối...Trở lại vấn đề dịch thuật, ông ấy đưa tôi hợp đồng bằng Tiếng Anh và Tiếng Việt (đã dịch bởi một trung tâm dịch thuật ở TPHCM) nhưng ông ta đọc không hiểu gì cả (ông ta thú thật sao nó dịch nhanh mà chi phí lại rẻ nữa). Đúng, sao ông ta hiểu cho được khi bài dịch hoàn toàn được chạy bằng phần mềm dịch thuật, câu chữ ngô nghê, câu văn lủng củng khiến người đọc mắc cười, ngao ngán. Đây là điều xảy ra rất nhiều ở các trung tâm dịch thuật khi mà khối lượng công việc nhiều nhưng người dịch lại không có. Tôi đọc muốn ngán mà cũng chẳng hiểu người dịch muốn nói gì.
Have a good one!

Tommy Bảo - Yêu Tiếng Anh